Ubezpieczenie w nurkowaniu technicznym i rekordowym

Telefon o 21:37 w sobotę: – Michał, dzwonię z Chorwacji i mam problem z ubezpieczeniem DAN. Jestem w komorze i mówią, że DAN nie zapłaci za moje leczenie…
– Dlaczego?
– Mówią, że nurkowanie, które zrobiłem, nie było objęte ubezpieczeniem, które posiadam (Sport Bronze).
– Jakie to było nurkowanie?
– 62 metry na trimixie18/30 z dekompresją na EANx 50 i tlenie.
– No to mają rację… Nic nie da się pomóc, ponieważ twoja polisa nie obejmuje takich nurkowań.
– Ale rachunek jest na ponad 4 tysiące euro!!!

Nawet z najlepszymi ubezpieczeniami jest jeden problem: większość nimi objętych nigdy nie przeczytała polisy. Może to wynikać z zaufania do ubezpieczyciela czy agenta, braku dostępnej w zrozumiałym języku polisy lub po prostu tego, że większość polis jest bardzo długa i skomplikowana. Niezależnie od tego, jaki jest powód, może to prowadzić do poważnych problemów i nieporozumień.

Większość ubezpieczycieli zajmujących się nurkowaniem od dłuższego czasu oferuje polisy obejmujące wszelkie formy nurkowania rekreacyjnego i snorkelingu. Wzrost zainteresowania nurkowaniem technicznym spowodował, że musieli stworzyć zasady dotyczące ubezpieczania takich nurkowań. Dodatkowo pojawiła się kwestia nurkowań rekordowych, które pod względem głębokości znacząco przekraczały dopuszczalne limity.

Nurkowania techniczne

Oczywiście zawsze warto odnieść się do polisy i ją przeczytać. Na przykładzie DAN możemy pokazać, jak ubezpieczyciel rozróżnia nurkowania rekreacyjne i techniczne. Pamiętajmy, że nurkowania techniczne nie są objęte najniższymi planami ubezpieczenia (Sport BRONZE). W przypadku innych ubezpieczycieli mamy do czynienia najczęściej z podobnymi zasadami, ale część z nich ma dużo bardziej restrykcyjne limity (np. maksymalną głębokość 80 metrów).

Nurkowania rekordowe

Specjalną kategorię stanowią ubezpieczenia nurkowań rekordowych. Przekraczanie dopuszczalnych limitów powoduje, że ocena ryzyka w tego typu nurkowaniach jest bardzo trudna. To trochę tak, jakby próbować objąć zwykłym ubezpieczeniem OC kierowcę Formuły 1 podczas wyścigu, nie podwyższając mu składki. Dlatego większość ubezpieczycieli w ogóle nie podejmuje się próby oceny ryzyka w tego typu nurkowaniach. DAN Europe jest jednym z wyjątków od tej reguły i dzięki ogromnemu doświadczeniu zdobytemu przez lata pracy w branży nurkowej oraz współpracy z wybitnymi specjalistami rozpatruje wszystkie prośby. Dlatego możemy skorzystać z ich doświadczeń i spojrzeć na odrobinę statystyki.

Co to jest nurkowanie rekordowe? Przede wszystkim chodzi o głębokość. I nie mówimy tu o głębokościach, które stanowiłyby jakiekolwiek nowe rekordy w nurkowaniu, a raczej o znacznym przekraczaniu dopuszczalnych limitów w nurkowaniu technicznym. Za nurkowanie rekordowe uważa się każde nurkowanie głębsze niż 130 metrów. Granica ta wynika stąd, że większość badań związanych z modelami dekompresyjnymi prowadzona jest właśnie do tej głębokości. Poza tym bardziej skomplikowana logistyka takich nurkowań oraz dodatkowe ryzyka, jak neurologiczny syndrom wysokich ciśnień (HPNS – High Pressure Nervous Syndrom) powodują, że nurkowania te uważa się za obciążone dodatkowym ryzykiem. Większość organizacji szkoleniowych także uznaje tę granicę, prowadząc kursy maksymalnie do 120 metrów (np. Expedition Trimix) i uznając, że nie można objąć standardami bezpieczeństwa głębszych nurkowań.

Opierając się na bazie danych, którą zgromadził DAN Europe, spójrzmy ile tego typu nurkowań odbywają członkowie. W latach 2010-2013 DAN otrzymał 46 zgłoszeń nurkowań rekordowych, z czego zaakceptował 37, a odrzucił jedynie 6. W 3 przypadkach nie została ukończona rejestracja nurkowania. Nie jest to dużo, biorąc pod uwagę, że w tym czasie objętych ubezpieczeniem było kilkaset tysięcy osób.

Tabela 1. Pozytywnie rozpatrzone nurkowania rekordowe z podziałem na rezultat, głębokość, liczbę, użyty obieg (OC – otwarty, CCR – zamknięty).

Tabela 2. Odrzucone zgłoszenia nurkowań rekordowych z podobnym podziałem jak w Tabeli 1.

Łączna mała liczba zgłoszeń może oznaczać, że:

– bardzo mała grupa nurków w rzeczywistości wykonuje tego typu nurkowania lub
– nurkowie są nieświadomi, że jest takie ograniczenie lub
– nurkowie są nieświadomi, że jest sposób na ubezpieczenie takich nurkowań.

Myślę, że po trochu wynika to z każdego czynnika, dlatego w dalszej części artykułu przyjrzymy się szczegółowo procedurze ubezpieczenia takich nurkowań.

Teraz spójrzmy na dwa przykłady zgłoszeń.

Zgłoszenie 1 – rozpatrzone negatywnie

Planowana głębokość: 180 m i 200 m
Sprzęt: CCR
Certyfikaty: instruktor trimixowy
Doświadczenie: wiele nurkowań na 100 m
Profil nurkowania: brak
Plan ratunkowy: brak

Podstawą negatywnego rozpatrzenia tego zgłoszenia było zbyt małe doświadczenie nurka. Mimo że był on instruktorem trimixowym z wieloma nurkowaniami na 100 metrów i najgłębszym zanotowanym nurkowaniem na 159 metrów, to przeskok głębokości, który planował, był zbyt duży. Za małe doświadczenie nurków w zakresie planowanych nurkowań jest najczęstszym powodem negatywnego rozpatrywania tego typu zgłoszeń. W powyższym przypadku oczekiwane doświadczenie to kilkanaście nurkowań w zakresie 130-180 metrów. Brak profilu nurkowania oraz brak planu zabezpieczenia spowodował, że to nurkowanie nie mogło być zaakceptowane. Ocena takiego profilu oraz planu zabezpieczenia nurkowania jest jednym z głównych elementów oceny ryzyka. Ponadto nurek mimo planowania nurkowania na CCR na 180 metrów posiadał jedynie uprawnienia do użycia CCR do 40 metrów z powietrznym diluentem.

Zgłoszenie 2 – rozpatrzone pozytywnie

Planowana głębokość: 152 metry
Sprzęt: obieg otwarty
Certyfikaty: nurek trimixowy
Doświadczenie: wiele nurkowań na 100 m
Profil nurkowania: tak, CNS więcej niż 100%
Plan ratunkowy: tak

W przypadku tego zgłoszenia specjalista DAN zgłosił dwa zastrzeżenia. Pierwsze to przekroczenie zegara tlenowego CNS z powodu zastosowania tlenu w końcowej fazie dekompresji, drugie to zbyt duży przeskok głębokości (100 metrów do 152 metrów). Obydwa zostały skorygowane i nurkowanie ostatecznie zostało zatwierdzone. W odpowiedzi na pierwsze zastrzeżenie dodano do planu dekompresji przerwy powietrzne. Nurek dostarczył też potwierdzenia na wykonywanie nurkowań w zakresie 120 metrów. Podstawą uznania tego planu było dostarczenie dobrego profilu nurkowania oraz planu zabezpieczenia.

Zgłaszanie nurkowań rekordowych

Podstawą zgłoszenia jest wysłanie formularza (Deep Dive Request Form). Można go otrzymać mailem po kontakcie z działem likwidacji szkód DAN Europe (claims@daneurope.org). Zawiera kilka sekcji, które należy uzupełnić.

Pierwsze z nich to dane kontaktowe i numer członka DAN oraz rodzaj jego polisy. Przypomnijmy, że polisy typu BRONZE Sport nie upoważniają do wykonywania jakichkolwiek nurkowań technicznych, a tym bardziej przekraczania uznanych barier. Pamiętajmy, że zgoda przyznawana jest dla konkretnego nurka na konkretne nurkowanie lub serię nurkowań. Jeżeli kilku nurków wykonuje to samo nurkowanie, każdy z nich musi wystąpić osobno o akceptację. Pamiętajmy, że podstawą jest ocena doświadczenia nurków, więc może się okazać, że na to samo nurkowanie będziemy mieli do czynienia zarówno z decyzją pozytywną, jak i negatywną.

Pierwsza sekcja zawiera informacje o:

– głębokości,
– czasie i prędkości wynurzania,
– ciśnieniu parcjalnym gazów,
– użytym modelu dekompresyjnym.

Te informacje mogą być śmiało zastąpione przez wygenerowany z oprogramowania dekompresyjnego profil nurkowania.

Pojawia się też pytanie o wcześniejsze doświadczenie i, jak już wspominałem, jest to jeden z najważniejszych czynników.

Sekcja ta zawiera także informacje o typie obiegu i typie użytego sprzętu, bo ubezpieczyciel chce sprawdzić, czy nurek ma certyfikat na użycie danego sprzętu (szczególnie dotyczy to różnego typu rebreatherów). Jako ciekawostkę można dodać, że nie jest sprawdzane, czy dana jednostka ma CE.

Druga sekcja – informacja o planie ratunkowym. Zawiadomiona komora hiperbaryczna, obecność lekarza lub personelu medycznego na miejscu nurkowania to czynniki, które zwiększają szansę na akceptację wniosku.

Sprzęt ratunkowy dostępny na miejscu, procedury zabezpieczenia na brzegu i plan awaryjny oraz obecność nurków zabezpieczających można śmiało potraktować jako wymóg w przypadku takich nurkowań.

Sekcja trzecia obejmuje informacje o organizatorze nurkowania. Niektóre centra nurkowe znane są z organizowania wielu bezwypadkowych nurkowań głębszych niż 130 metrów. Im pełniejsza jest informacja w tym zakresie oraz w sekcji drugiej, tym większa szansa na pozytywne rozpatrzenie wniosku.

Pamiętajmy, że zgłoszenie musi być wysłane co najmniej kilka dni przed nurkowaniem tak, aby specjaliści DAN mieli czas na sprawdzenie go oraz zadanie ewentualnych pytań. Po zatwierdzeniu nurkowania osoba dostaje potwierdzenie w postaci mailowej, które może ograniczać zakres ubezpieczenia.

Ograniczenia najczęściej mają formę:

– wypłaty tylko za wypadek nurkowy,
– zmniejszonej sumy na poszukiwanie i wydobycie ciała,
– wyłączenia uszkodzenia sprzętu,
– wyłączenia wypłaty na wypadek śmierci lub trwałego kalectwa,
– wyłączenia OC.

W przypadku jakichkolwiek pytań najlepiej skontaktować się z działem likwidacji szkód DAN Europe: claims@daneurope.org.