Morze Bałtyckie od dziesięcioleci skrywa pod powierzchnią wody setki tysięcy ton amunicji konwencjonalnej i chemicznej, zatopionej po wojnach światowych. Metalowe pojemniki, które miały być zabezpieczeniem przed niebezpiecznymi substancjami, dziś ulegają korozji, uwalniając toksyczne związki do środowiska morskiego. Skutki tego procesu są coraz bardziej widoczne – zarówno dla ekosystemu, jak i dla ludzi korzystających z zasobów Bałtyku.
Właśnie dlatego badacze z Centrum Badań Oceanicznych GEOMAR Helmholtz w Kilonii prowadzą innowacyjne wyprawy badawcze, których celem jest mapowanie zatopionej amunicji chemicznej, ocena ekologicznych konsekwencji jej składowania oraz testowanie nowych technologii oczyszczania dna morskiego.
Ekologiczne konsekwencje składowania starej amunicji w wodach polskich i Basenie Bornholmskim
Warto przeczytać:
Zatopiona broń chemiczna to realne zagrożenie dla środowiska wodnego. W miarę korozji metalowych obudów, toksyczne substancje takie jak TNT czy RDX przedostają się do wody, wpływając na organizmy żyjące w morzu oraz na jakość wody. Szczególnie narażone są obszary takie jak Basen Bornholmski i polskie wybrzeże, gdzie po wojnie składowano największe ilości amunicji.
Monitoring prowadzony przez naukowców pozwala określić poziom skażenia oraz wskazać miejsca wymagające natychmiastowej interwencji. Jak podkreśla prof. dr Jens Greinert z GEOMAR: „Chcemy udoskonalić bazę danych dla tych obszarów i określić, jak bardzo zanieczyszczone jest środowisko morskie”.
Nowoczesne technologie mapowania i identyfikacji zatopionej amunicji chemicznej
Jednym z najważniejszych wyzwań jest identyfikacja miejsc, gdzie zalega stara amunicja. W ramach projektu CAMMera kolejne ekspedycje badawcze wykorzystują autonomiczne i zdalnie sterowane roboty podwodne, które wykonują akustyczne mapowanie dna morskiego, rejestrują obrazy w wysokiej rozdzielczości i pobierają próbki wody.
Zdjęcie: Zespół AUV, GEOMAR
Najczęściej czytane:
Dzięki specjalnym mobilnym analizatorom możliwa jest szybka analiza obecności materiałów wybuchowych bezpośrednio na pokładzie statku badawczego. Rozwój pojazdów podwodnych umożliwia nie tylko wykrywanie i klasyfikowanie obiektów, ale również dostosowywanie strategii badawczych w czasie rzeczywistym, co znacząco zwiększa skuteczność działań.
Wody polskie, Basen Bornholmski i Zatoka Lubecka – obszary kluczowe dla badań
Obecna wyprawa badawcza koncentruje się na trzech głównych regionach: polskim wybrzeżu Bałtyku, Basenie Bornholmskim oraz Zatoce Lubeckiej. W pierwszym tygodniu ekspedycji naukowcy pobierą próbki wód i osadów z obszarów, gdzie historycznie składowano amunicję chemiczną. W drugim tygodniu działania skoncentrują się na Zatoce Lubeckiej, gdzie latem tego roku przeprowadzono testowe operacje wydobywcze w ramach niemieckiego programu reagowania.
Monitoring tych miejsc pozwala ocenić skuteczność pierwszych prób oczyszczania oraz wpływ prac na lokalny ekosystem.
Zdjęcie: Sarah Uphoff, GEOMAR.
Projekt CAMMera – innowacje na rzecz bezpieczeństwa Bałtyku
Projekt CAMMera integruje najnowsze technologie mapowania zatopionej amunicji chemicznej z praktycznymi działaniami oczyszczającymi. Dzięki skoordynowanym rejsom badawczym, naukowcy mogą nie tylko zidentyfikować najbardziej zagrożone obszary, ale również testować metody neutralizacji toksycznych substancji i minimalizowania ryzyka dla środowiska. Efekty tych prac mają kluczowe znaczenie dla przyszłości Bałtyku – zarówno w kontekście ochrony ekosystemu, jak i bezpieczeństwa ludzi.
Zobacz także:
Zatopiona amunicja chemiczna to jedno z największych, choć często niedostrzeganych, zagrożeń dla Morza Bałtyckiego. Dzięki nowoczesnym technologiom i międzynarodowym projektom badawczym, takim jak CAMMera, możliwe jest nie tylko mapowanie i identyfikacja miejsc skażenia, ale także wdrażanie skutecznych działań oczyszczających. Długofalowy monitoring, rozwój robotyki podwodnej oraz współpraca naukowców z różnych krajów pozwalają mieć nadzieję na poprawę stanu środowiska Bałtyku. To wyzwanie, które wymaga zaangażowania, innowacji i odpowiedzialności – nie tylko ze strony naukowców, ale także społeczeństwa i decydentów.
źródło: Geomar
