W ostatnich dekadach tempo ocieplania się oceanów osiągnęło poziom, który nie miał precedensu w historii pomiarów. Lata 2012–2024 okazały się rekordowo ciepłe, a zgromadzone w głębi wód Południowego Oceanu ciepło zaczyna odgrywać coraz większą rolę w globalnym bilansie energetycznym. Woda głębinowa, która powraca na powierzchnię dopiero po setkach lub tysiącach lat, sprawia, że skutki ocieplenia są rozciągnięte w czasie i nieuniknione.
Magazynowanie ciepła w Oceanie Południowym – mechanizmy i konsekwencje
Oceany pochłaniają ponad 90% nadmiaru energii powstałej w wyniku działalności człowieka. Najnowsze modelowanie klimatyczne pokazuje, że nawet jeśli udałoby się osiągnąć ujemny bilans emisji CO₂, ciepło skumulowane w głębokich warstwach Oceanu Południowego może zostać uwolnione do atmosfery. Proces ten może przebiegać stopniowo – spowalniając ochładzanie – lub gwałtownie, generując „odbicia cieplne”, które przez dekady lub stulecia będą wpływać na klimat. Co istotne, chemia wody morskiej sprawia, że nie należy spodziewać się równie dużego wyrzutu CO₂ – węgiel pozostaje rozpuszczony, nie nasilając dodatkowo efektu cieplarnianego.
Warto przeczytać:
Ocean Południowy – globalny zawór energetyczny
Region otaczający Antarktydę pełni kluczową rolę w światowym systemie klimatycznym. To właśnie tutaj ciepło transportowane z równika zostaje magazynowane i – w odpowiednich warunkach – uwalniane do atmosfery. Naturalne procesy cyrkulacji, stratyfikacji oraz zmiany wiatrów decydują o tym, czy uwalnianie energii nastąpi powoli, czy też w formie gwałtownych impulsów. Ze względu na trudne warunki pogodowe Ocean Południowy jest jednak nadal stosunkowo słabo monitorowany.
Najczęściej czytane:
Modelowanie klimatu – spojrzenie w przyszłość
Symulacje prowadzone na modelu systemu Ziemi pozwalają przewidywać skutki długotrwałego magazynowania ciepła. Scenariusze zakładające gwałtowną redukcję emisji CO₂ i osiągnięcie ujemnego bilansu pokazują, że zmagazynowane ciepło może „powrócić” do atmosfery nawet po stuleciach ochłodzenia. To zjawisko zależy od zmian w cyrkulacji oceanicznej i warunków wiatrowych, które mogą decydować o tempie i skali odbicia cieplnego.
Długofalowe konsekwencje dla strategii klimatycznych
Odkrycia podkreślają, jak ważne jest uwzględnianie długoterminowych procesów oceanicznych w planowaniu działań klimatycznych. Zakłócenia, które wywołała działalność człowieka, będą wpływać na klimat przez wiele pokoleń. Kluczowe jest nie tylko ograniczenie emisji CO₂ do zera netto, ale także stały monitoring Oceanu Południowego i rozwijanie strategii uwzględniających perspektywę wykraczającą daleko poza rok 2100.
Oryginalna publikacja:
Frenger, I., Frey, S., Oschlies, A., Getzlaff, J., Martin, T. i Koeve, W. (2025). Odbicie ciepła w Oceanie Południowym w ochładzającym się świecie. AGU Advances, 6, e2025AV001700.
https://doi.org/10.1029/2025AV001700
