Na wyspie Sanday, największej z północnych Orkadów, natura odsłoniła fragment przeszłości, który przez stulecia był ukryty pod piaskami. Wzmożone sztormy i nietypowe wiatry odsłoniły imponująco zachowany fragment drewnianych belek, budząc fascynację zarówno wśród archeologów, jak i lokalnej społeczności. Dzięki nowoczesnym technikom badawczym oraz współpracy specjalistów z różnych dziedzin udało się ustalić, że to właśnie tutaj spoczywa wrak legendarnego statku – Earl of Chatham, dawniej znanego jako HMS Hind.
Jak zidentyfikowano wrak 24-działowej fregaty HMS Hind?
Odkrycie rozpoczęło się w lutym 2024 roku, kiedy po zimowych sztormach na plaży Sands o’Erraby pojawiły się nieznane wcześniej pozostałości statku. Zmiany klimatyczne, nasilone sztormy i przesunięcia linii brzegowej sprawiły, że piaski, które przez wieki chroniły wrak, zostały usunięte, odsłaniając jego konstrukcję.
Warto przeczytać:
Zespół Wessex Archaeology we współpracy z ekspertami od dendrochronologii z organizacji Dendrochronicle oraz lokalnymi wolontariuszami, przystąpił do szczegółowych badań. Analiza słojów drewna wykazała, że materiał pochodził z południowej i południowo-zachodniej Anglii. To pozwoliło zawęzić krąg poszukiwań historycznych. Przez kolejne miesiące archeolodzy, badacze i członkowie Sanday Heritage Group oraz Orkney Archaeology Society analizowali archiwa i dokumenty, by ostatecznie ustalić, że wrak to Earl of Chatham – dawniej HMS Hind.
Earl of Chatham – od fregaty Royal Navy do statku wielorybniczego
Historia tego statku jest wyjątkowa. HMS Hind był fregatą szóstej klasy, uzbrojoną w 24 działa, o wyporności około 500 ton i długości niemal 40 metrów. Brał udział w najważniejszych konfliktach XVIII wieku – uczestniczył w oblężeniach Louisbourga i Quebecu w latach 50. XVIII wieku oraz w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych w latach 70. Po wycofaniu ze służby w Royal Navy został sprzedany i przemianowany na Earl of Chatham.
Najczęściej czytane:
Jako statek wielorybniczy Earl of Chatham odbył cztery udane sezony na wodach Arktyki. Jego ostatnia podróż zakończyła się w marcu 1788 roku, kiedy to osiadł na mieliźnie w Zatoce Lopness – miejscu znanym jako „kolebka wraków statków w Szkocji”. Na pokładzie znajdowało się wówczas 56 marynarzy – wszyscy przeżyli katastrofę.
Obecnie belki wraku przechowywane są w zbiorniku ze słodką wodą w Centrum Dziedzictwa Sanday, gdzie poddawane są konserwacji. Zwiedzający mogą poznać nie tylko losy statku, ale też burzliwą historię wyspy i jej mieszkańców.
Znaczenie odkrycia – nauka, dziedzictwo i przyszłość
Ustalona tożsamość wraku Earl of Chatham/HMS Hind to nie tylko sukces naukowy, ale i dowód na siłę współpracy lokalnych społeczności, archeologów oraz specjalistów od dziedzictwa. Odkrycie rzuca nowe światło na burzliwą historię żeglugi na Orkadach i podkreśla, jak zmiany klimatyczne mogą wpływać na ujawnianie kolejnych tajemnic przeszłości.
Wszystkie dowody wskazują, że w nadchodzących latach podobnych odkryć na szkockich wybrzeżach może być coraz więcej.
Podsumowanie techniczne i historyczne
- HMS Hind/Earl of Chatham: fregata szóstej klasy, 24 działa, długość ok. 40 m, wyporność ok. 500 ton
- Ostatnia podróż: marzec 1788, Zatoka Lopness, 56-osobowa załoga – wszyscy ocaleni
- Identyfikacja: badania dendrochronologiczne, archiwa, zaangażowanie lokalnej społeczności
Źródło: Facebook, Wessex Archaeology
