Podczas prac ziemnych nad nowoczesnym tunelem kolejowym Varberg w Szwecji archeolodzy natrafili na sześć wraków statków, pochodzących z różnych epok – od średniowiecza po XVII wiek. Te wyjątkowe znaleziska pozwalają lepiej poznać dawny, tętniący życiem port i jego umocnienia, a także zrozumieć, jak wyglądał handel morski i życie na wybrzeżu setki lat temu.
Tunel Varberg oknem do przeszłości portu i umocnień
Budowa tunelu Varberg stała się okazją do przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań archeologicznych. Region ten przez wieki pełnił funkcję ważnego portu, a odkryte wraki są materialnym śladem po dawnej infrastrukturze, handlu i codzienności mieszkańców. Archeolodzy podkreślają, że takie znaleziska to nie tylko fragmenty dawnych statków, ale także cenne źródło wiedzy o rozwoju technik szkutniczych, kontaktach handlowych i zmianach w krajobrazie portowym.
Warto przeczytać:
Sześć wraków statków – różnorodność konstrukcji i wieków
Wśród odkrytych wraków znajdują się jednostki bardzo zróżnicowane pod względem wieku i budowy. Cztery z nich pochodzą ze średniowiecza (lub późnego średniowiecza), jeden z XVII wieku, a jeden nie został jeszcze dokładnie datowany. Szczególną uwagę badaczy przykuły wraki nr 2 do 6 – bowiem każdy z nich opowiada inną historię o dawnych szlakach morskich i technologiach budowy statków.
Najczęściej czytane:
Wraki – szczegóły badań i odkryć
Wrak 2 to najlepiej zachowany zespół pozostałości dębowego żaglowca zbudowanego w drugiej połowie XVI wieku. Statek wykonano z dębów rosnących w zachodniej Szwecji, a do budowy użyto techniki klinkierowej, czyli układania desek na zakładkę. W konstrukcji zachowały się dwie sekcje kadłuba od prawej burty oraz charakterystyczny pas ochronny zewnętrzny – tzw. berghult, który chronił kadłub podczas dokowania i wzmacniał całą konstrukcję. Fascynującym odkryciem były ślady pożaru na tym pasie, co sugeruje, że statek mógł zostać celowo spalony przed zatonięciem.
Wrak 5 pochodzi z XVII wieku i pod względem konstrukcji przypomina wrak 2 – również został zbudowany z lokalnego dębu i w technice klinkierowej. Badacze przypuszczają, że oba statki mogły pływać po wodach między średniowiecznymi miastami Varberg i Ny Varberg, a także po szerokich obszarach Morza Bałtyckiego.
Wrak 6 wyróżnia się na tle pozostałych – to jedyny przykład statku zbudowanego w stylu karaweli. Tutaj deski kadłuba układane są krawędź do krawędzi i mocowane do ramy, co pozwala uzyskać gładką powierzchnię. Wrak wykonano również z dębu, a zachowany kil nosi ślady wpływów holenderskich w szkutnictwie. Niestety, datowanie drewna nie było możliwe, ale konstrukcja wskazuje na powiązania z tradycją budowy statków z Europy Zachodniej.
Wraki 3 i 4 pochodzą z XIV wieku i były płaskodennymi statkami, typowymi dla średniowiecznego handlu morskiego. Tego typu jednostki umożliwiały łatwe transportowanie towarów w płytkich wodach i przy niskich nabrzeżach. Obecnie trwają dalsze analizy tych wraków – badacze mają nadzieję odkryć więcej wskazówek dotyczących życia na morzu w średniowieczu oraz sieci handlowych, które łączyły region Varbergu z innymi ośrodkami.
Znaczenie odkryć dla historii portu i regionu
Odnalezione wraki rzucają światło na rozwój umocnień portowych, technik szkutniczych oraz codzienne życie mieszkańców wybrzeża. Pozwalają odtworzyć, jak wyglądała praca portu, jakie towary transportowano i jak zmieniały się szlaki handlowe na przestrzeni wieków. Dzięki tym informacjom możliwe jest lepsze zrozumienie roli Varbergu jako ważnego punktu na mapie morskiej Europy.
Źródło: Badania archeologiczne w hrabstwie Halland, Halland, miasto i gmina Varberg,
