W lodowych głębinach odległych wysp Sandwich Południowy, gdzie natura wystawia naukowców na najtrudniejsze próby, międzynarodowa ekspedycja badawcza dokonała wyjątkowych odkryć. Pokonując podczas wyprawy huraganowe wiatry, ośmiometrowe fale, podwodne trzęsienie ziemi i lodowe góry, badacze natrafili na nieznane dotąd ogrody koralowe, hydrotermalne otwory i fascynujące gatunki. Te badania rzucają nowe światło na życie oceaniczne w jednym z najbardziej niesamowitych miejsc na Ziemi.
Droga do jednego z najbardziej nieprzystępnych miejsc na Ziemi
Ekspedycja, będąca częścią programu Ocean Census, rozpoczęła się w chilijskim porcie Punta Arenas. Po ośmiu dniach żeglugi przez burzliwe wody południowego Atlantyku zespół dotarł do wysp Sandwich Południowy – archipelagu, który słynie z surowych warunków i niezwykłej różnorodności geologicznej. Jak wspomina dr Michelle Taylor, kierowniczka naukowa ekspedycji: „Matka Natura wystawiła nas na próbę – trzęsienie ziemi pod wodą, wiatry o sile tropikalnego sztormu, ośmiometrowe fale i góry lodowe. To miejsce jest prawdziwym wyzwaniem nawet dla najbardziej doświadczonych badaczy”.
Wyspy Sandwich Południowy to nie tylko odległość i izolacja – to także mozaika unikalnych cech geologicznych: głębokich rowów hadalnych, podwodnych wulkanów i stref rozrostu skorupy oceanicznej. Te dynamiczne procesy tektoniczne stworzyły warunki, w których ewoluowały gatunki niespotykane nigdzie indziej na świecie.
Ogrody koralowe i hydrotermalne otwory – nowe odkrycia w oceanie
Podczas ekspedycji naukowcy korzystali z zaawansowanego pojazdu zdalnie sterowanego SuBastian, który pozwolił na precyzyjne badania dna oceanu. W rejonie podwodnej kaldery zidentyfikowano dwa pockmarki – zagłębienia sugerujące obecność hydrotermalnej aktywności. W większym z nich, na głębokości około 700 metrów, odkryto aż trzy aktywne otwory hydrotermalne, a w mniejszym – jeden. To jedne z najpłytszych tego typu struktur w tym regionie i pierwsze, które zostały szczegółowo zbadane z użyciem robota.






Najwyższy komin hydrotermalny mierzył cztery metry wysokości. Każdy z otworów był pokryty bogatą fauną: ślimakami, pąklami i innymi organizmami przystosowanymi do życia dzięki chemosyntezie, czyli wykorzystywaniu energii z substancji wydobywających się z wnętrza Ziemi. W bezpośrednim sąsiedztwie tych otworów natrafiono na rozległe ogrody koralowe oraz ogromne gąbki – taki układ jest niezwykle rzadki i wskazuje na wyjątkowe warunki panujące w tym miejscu.


Pierwsze nagrania rzadkich gatunków
To jednak nie koniec odkryć. W głębokim rowie morskim badacze znaleźli jajeczka ryb ślimaków złożone na czarnym koralu oraz potencjalnie nowy gatunek ogórka morskiego. Na zachód od wyspy Saunders, na głębokości 120 metrów, odkryto barwny ogród koralowy, tętniący życiem. Eksplorując dno, naukowcy natknęli się także na duże bloki pumeksu, świadczące o potężnych, wybuchowych erupcjach wulkanicznych, które odcisnęły piętno na krajobrazie dna morskiego.
Jednym z najbardziej spektakularnych osiągnięć ekspedycji było uchwycenie pierwszych na świecie nagrań Akarotaxis aff. gouldae – unikalnego gatunku ryby głębinowej, który został odkryty dopiero dwa lata temu, a do tej pory nie udało się go zarejestrować na filmie.

Wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań badawczych
Pojazd SuBastian umożliwił precyzyjne mapowanie dna morskiego i pobieranie próbek bezpośrednio z otworów hydrotermalnych. Dzięki temu możliwe było nie tylko zidentyfikowanie nowych struktur geologicznych, ale także zebranie materiału biologicznego do dalszych badań. Praca w ekstremalnych warunkach – przy huraganowych wiatrach i wysokich falach – wymagała nie tylko nowoczesnego sprzętu, ale także ogromnego doświadczenia całego zespołu.
Nowe ogrody koralowe, hydrotermalne otwory i nieznane gatunki rzucają wyzwanie dotychczasowym wyobrażeniom o granicach życia w oceanach. Badani te pokazują, że nawet w najbardziej surowych i niedostępnych środowiskach mogą istnieć bogate i złożone ekosystemy. Wiedza zdobyta podczas tej wyprawy może pomóc w lepszym zrozumieniu procesów geologicznych i biologicznych kształtujących naszą planetę, a także stanowić podstawę do opracowania skuteczniejszych strategii ochrony tych unikalnych rejonów.
Źródło: The Nippon Foundation – Nekton Ocean Census / Schmidt Ocean Institute