Usuwanie amunicji z podwodnych zrzutowisk to trudny temat, który dodatkowo zyskuje na znaczeniu w kontekście ochrony środowiska morskiego. Zalegająca na dnie mórz amunicja z czasów wojen światowych stanowi poważne zagrożenie dla ekosystemów morskich. W Zatoce Lubeckiej rozpoczęły się pilotażowe operacje usuwania niewypałów, mające na celu ocenę wpływu tych działań na środowisko morskie. Wyprawa badawcza statku ALKOR, prowadzona przez GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel, ma dostarczyć kluczowych danych na ten temat.
Monitoring środowiskowy
Warto przeczytać:
Statek badawczy ALKOR wyruszył na wyprawę do Zatoki Lubeckiej, aby zbadać wpływ usuwania amunicji na środowisko morskie. Operacje te, rozpoczęte cztery tygodnie temu w rejonach Haffkrug i Pelzerhaken, są ściśle monitorowane przez naukowców z GEOMAR. „Żaden inny kraj nie próbował wydobyć z morza zabytkowej amunicji na tak dużą skalę” — mówi profesor dr Jens Greinert, geolog morski i ekspert ds. amunicji w GEOMAR.
Próbki wody, osadów i ryb
Od 14 do 21 października 2024 r. naukowcy pobierali próbki wody i osadów w Zatoce Lubeckiej, a także próbki ryb. Wykorzystali podwodnego robota „Käpt’n Blaubär” do nagrywania filmów dokumentujących stan dna morskiego. „Nieustannie monitorujemy różne parametry” – wyjaśnia główny naukowiec Greinert. „Kiedy nie ma nas na miejscu, firmy ratownicze pobierają próbki, które następnie analizujemy”.
Zrzutowiska amunicyjne na dnie morza
Szacuje się, że około 1,6 miliona ton amunicji z czasów wojen światowych leży u niemieckich wybrzeży Morza Północnego i Morza Bałtyckiego. Metal koroduje, a materiały wybuchowe, takie jak rakotwórczy i mutagenny trinitrotoluen (TNT), są już odsłonięte na dnie morza. Związki wybuchowe i produkty ich degradacji wykryto w wodzie morskiej, skorupiakach i rybach.
Najczęściej czytane:
Program awaryjny BMUV
W odpowiedzi na ten problem niemieckie Federalne Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody, Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Konsumentów (BMUV) uruchomiło w zeszłym roku program awaryjny, przeznaczając 100 milionów euro na rozwiązanie problemu. Pilotażowe operacje oczyszczania w Zatoce Lubeckiej, które rozpoczęły się 13 września, są finansowane z tego programu.
Zatoka Lubecka została wybrana jako obszar pilotażowy po przeprowadzeniu kompleksowej analizy ryzyka i korzyści. Jest to szczególnie trudny obszar do oczyszczenia: różne rodzaje amunicji – od nabojów i skrzynek po bomby o masie 500 kg – znajdują się w złożonych warstwach na dnie morskim. Obszar ten dostarczy cennych informacji na temat wymagań technicznych i potencjalnych zagrożeń, które będą kluczowe dla przyszłych projektów odzyskiwania. Wiedza zdobyta podczas tej operacji pilotażowej pomoże opracować przyjazny dla środowiska, bezpieczny i wydajny proces odzyskiwania i późniejszej utylizacji amunicji.
Centrum zarządzania amunicją w środowisku morskim
GEOMAR jest partnerem naukowym nowo utworzonego centrum kompetencji ds. usuwania morskich UXO w Szlezwiku-Holsztynie (MUNIMAR). Celem tego centrum jest koordynacja działań związanych z wydobywaniem amunicji w Szlezwiku-Holsztynie na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim oraz poprawa komunikacji między różnymi zaangażowanymi instytucjami, również ponad granicami państwowymi. GEOMAR zapewnia naukową wiedzę specjalistyczną kierownikom projektów i instytucjom badawczym, promuje sieci naukowe i identyfikuje luki w badaniach.
Zobacz także:
Badania zabytkowej amunicji w GEOMAR
Od 2016 r. GEOMAR prowadzi badania nad kwestią amunicji zalegającej na dnie morskim w niemieckiej części Morza Północnego i Morza Bałtyckiego. Szczególną uwagę poświęca się czterem znanym miejscom składowania: dwóm obszarom w Zatoce Lubeckiej, Kolberger Heide w pobliżu Kilonii i obszarowi w pobliżu Falshöft poza fiordem Flensburg.
Wśród wielu innych projektów zajmujących się tym problemem, profesor dr Jens Greinert kieruje projektem badawczym CONMAR, który jest częścią misji Niemieckiego Sojuszu Badań Morskich (DAM). Celem jest opracowanie innowacyjnych, szeroko zakrojonych i przyjaznych dla środowiska koncepcji odzyskiwania amunicji. Projekt jest finansowany przez Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych (BMBF) kwotą 4,8 mln euro.
Analiza wpływu operacji na ekosystem
Wpływ operacji usuwania amunicji na dużą skalę na środowisko morskie jest wciąż nieznany. Naukowcy z wyprawy statkiem badawczym ALKOR mają na celu dokładne zbadanie tego oddziaływania. „Kompleksowe analizy środowiskowe są niezbędne do dokładnego dokumentowania i oceny potencjalnego negatywnego wpływu usuwania amunicji na środowisko” – twierdzi Greinert.
Źródło: geomar
