Posłuchaj artykułu w wersji audio
Rekiny, majestatyczne drapieżniki oceanów, od milionów lat fascynują naukowców swoją zdolnością do przetrwania w zmieniających się warunkach środowiskowych. W obliczu dramatycznych zmian klimatycznych, które miały miejsce około 93 miliony lat temu, rekiny musiały dostosować się do nowych, ekstremalnych warunków. Jak to się stało, że te prastare stworzenia przetrwały gwałtowny wzrost temperatury na Ziemi? Odpowiedź na to pytanie kryje się w ich niezwykłej ewolucji i adaptacyjnych zdolnościach.
Ewolucja rekinów
Około 93 miliony lat temu, w wyniku ogromnego wylewu lawy wulkanicznej, doszło do gwałtownego wzrostu poziomu dwutlenku węgla w atmosferze. To zjawisko spowodowało powstanie klimatu cieplarnianego, w którym temperatura oceanów osiągnęła najwyższy poziom w historii. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside odkryli, iż niektóre rekiny zareagowały na te zmiany poprzez wydłużenie swoich płetw piersiowych.
Niebywałe zdolności adaptacyjne
Badania, opublikowane w czasopiśmie Current Biology, wykazały, że rekiny, które przetrwały ten okres, miały wydłużone płetwy piersiowe. Dłuższe płetwy piersiowe sprawiają, że ruchy rekinów są znacznie wydajniejsze, co pozwala im na bardziej efektywne poruszanie się w otwartych wodach.
Phillip Sternes, doktorant biologii z UCR i pierwszy autor artykułu, wyjaśnia: „Płetwy piersiowe to struktura krytyczna, porównywalna z naszymi ramionami. Po przejrzeniu ogromnego zbioru danych zaobserwowaliśmy, że płetwy te zmieniły kształt, gdy rekiny rozszerzały swoje siedliska od dna do otwartego oceanu”.
Wpływ zmian klimatycznych
Poziom tlenu w pobliżu dna oceanicznego w okresie kredowym prawdopodobnie spadł wraz ze wzrostem temperatury. Współczesne temperatury powierzchni morza wynoszą średnio około 20 stopni Celsjusza, podczas gdy w kredzie były one znacznie cieplejsze, osiągając średnio około 28 stopni Celsjusza. Globalne ocieplenie spowodowało ewolucję niektórych grup zwierząt, w tym rekinów, innych zaś wyginięcie. Rekiny przetrwały gwałtowny wzrost temperatury na Ziemi dzięki swojej niezwykłej zdolności do adaptacji. Wydłużenie płetw piersiowych i przystosowanie do nowych warunków środowiskowych pozwoliło im na efektywne poruszanie się w otwartych wodach i przetrwanie w ekstremalnych warunkach.
4Rekiny żyjące na wodach otwartych są szybsze w porównaniu z rekinami dennymi. Tylko około 13% współczesnych rekinów to szybko pływające drapieżniki.
Biolodzy obserwują, iż niektóre rekiny, w tym gatunki tropikalne, takie jak żarłacz tygrysi i byczy, zaczynają pływać dalej na północ. Nie jest jednak jasne, czy zagrożone rekiny będą w stanie ponownie przystosować się do miejsca zamieszkania i przetrwać szybko rosnące upały.
Jak zauważył jeden z badaczy: „Temperatura rośnie teraz tak szybko, że w zapisie geologicznym, o którym wiem, nie ma niczego, co moglibyśmy wykorzystać do prawdziwego porównania”.
To stwierdzenie podkreśla wyzwania, przed którymi stoją naukowcy próbujący przewidzieć przyszłość rekinów w kontekście szybko zmieniającego się klimatu.
Rekiny są fascynującymi stworzeniami, które przetrwały miliony lat dzięki swojej zdolności do adaptacji. Jednak obecne tempo zmian klimatycznych stanowi dla nich nowe wyzwanie. Jak te drapieżniki będą reagować na zmieniające się warunki środowiskowe?
Źródło: Uniwersytet Kalifornijski