Przepiękne i majestatyczne, uważane jeszcze do niedawna za ryby, największe ssaki na ziemi nadal są tematem niezgłębionym do końca, pomimo ciągłych obserwacji i badań naukowców.
Te łagodne olbrzymy zmuszają nawet największe w swoim środowisku drapieżniki do respektu. Okazuje się, że nie zawsze tak było. Tak wielki gabaryt posiadły, można powiedzieć, stosunkowo niedawno. W trakcie badań naukowcy ze Stanford i Narodowego Muzeum Historii Naturalnej Smithsonian prześledził wzrost wielorybów fiszbinowych do około 4,5 milionów lat wstecz. Porównywano kości współczesnych wielorybów ze skamielinami wymarłych gatunków, do czasów, gdy zmiany klimatyczne wpłynęły na ograniczenie zasobów żywieniowych planety.„Żyjemy w czasach gigantów” – powiedział Goldbogen współautor badania – . „Wieloryby Baleen nigdy nie były tak duże, nigdy.”Protoplaści współczesnych wielorybów, przez większość swojej 30-milionowej historii ewolucyjnej były stosunkowo małe. Ich długość wynosiła zaledwie około 10 metrów. Podczas badań okazało się, że dzisiejsze 30-metrowe giganty, zaczęły pojawiać się niedawno, około 3 milionów lat temu. Pytanie, jakie nasunęło się samo, to jaki był powód tak dużego wzrostu. Postawienie pytania to tylko początek, ważne i zarazem trudne jest często znalezienie metody, która pozwoliłaby na uzyskanie odpowiedzi.
Jak dokładnie określić wielkość wymarłych gatunków, biorąc pod uwagę kawałek skamieniałości?
Badając współczesne kości wielorybów naukowcy odkryli, że szerokość czaszki może być dobrym punktem wyjściowym do obliczenia długości ciała i dostarczenia surowych danych potrzebnych do zbadania ewolucyjnych relacji między wielorybami o różnych rozmiarach. Smithsonian posiada największe i najbogatsze zbiory czaszek zarówno współczesnych, jak i wymarłych wielorybów. Przeprowadzone analizy pozwoliły ustalić długość 63 wymarłych gatunków wielorybów. Badanie potwierdziło zatem tezę, iż wieloryby fiszbinowe zaczęły rosnąć dopiero około 4,5 miliona lat temu. Nasze olbrzymy nie były jedynym gatunkiem, który w tamtym czasie nabierał rozmiarów, podczas gdy mniejsze gatunki zaczęły wymierać.“Możemy sobie wyobrazić, że wieloryby stopniowo z czasem powiększały się, jakby przez przypadek, i być może to wyjaśniałoby, jak te wieloryby stały się tak ogromne” – mówi Graham Slater, współautor badania. “Ale nasze analizy pokazują, że ten pomysł nie wytrzymuje — jedynym sposobem, w jaki można wyjaśnić, że wieloryby Baleen stają się gigantami, którymi są dzisiaj, jest to, że coś zmieniło się w niedawnej przeszłości, która stworzyła zachętę do bycia gigantem i uczyniła niekorzystnym dla bycia małym. ”Początek epoki lodowcowej zapoczątkował również ewolucyjne zmiany. Naukowcy sądzą, że w miarę powstawania nowych czap lodowych składniki odżywcze stały się sezonowo dostępne w wodach przybrzeżnych, zwiększając w ten sposób zapasy żywności. Większe zwierzęta stawały się bardziej przystosowane do sezonowych migracji.
“Rozmiar zwierzęcia decyduje o jego roli ekologicznej” – mówi Nicholas Pyenson, współautor badania. “Nasze badania rzucają światło na to, dlaczego dzisiejsze oceany i klimat mogą wspierać najbardziej masywne kręgowce na Ziemi, ale dzisiejsze oceany i klimat zmieniają się w skali geologicznej w trakcie ludzkiego życia, a czy dzięki tym szybkim zmianom ocean ma zdolność utrzymania kilku miliardów ludzi i największe na świecie wieloryby? Wskazówki, aby odpowiedzieć na to pytanie, tkwią w naszej zdolności uczenia się od głębokiej przeszłości Ziemi — tygla naszego obecnego świata — osadzonego w zapisie kopalnym.Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the Royal Society B. źródło: Smithsonian Wieloryby Baleen ( systematyczna nazwa Mysticeti ), znane wcześniej jako wieloryby z fiszbinami.
